སྨན་རྩིས་དྲ་བ། - ཆེད་རྩོམ།

ཟླ་རྒྱལ་བྱུང་ཚུལ་དང་མཛད་པ་པོར་དཔྱད་པ།

སྨན་དཔྱད་ཟླ་བའི་རྒྱལ་པོའམ་སྨན་དཔྱད་སོ་མ་རཱ་ཛ་ཞེས་མཚན་དུ་བཏགས་པ་ནི། ལེགས་སྦྱར་གྱི་སྐད་དུ་སོ་མ་ཟླ་བ་དང༌། རཱ་ཛ་རྒྱལ་པོའི་དོན་ལ་འཇུག་པས། བོད་ཀྱི་སྐད་དུ་སྨན་དཔྱད་ཟླ་བའི་རྒྱལ་པོ་ཞེས་བརྗོད་པ་ཡིན། སྨན་དཔྱད་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་དེ་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཡུན་རིང་ལྡན་ལ། རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་ནང་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་གནའ་རབས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་རྩ་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་གྲས་ཤིག་ཡིན། འོན་ཀྱང་གཞུང་འདི་ཡི་བྱུང་ཚུལ་དང་མཛད་པ་པོ་སུ་ཡིན་གྱི་སྐོར་ལ་འཆད་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་མང་ཙམ་ཡོད་པའི་དབང་གིས་ད་ལྟའང་ཀླན་ཀ་ཆེ་ཙམ་ཡོད།

རྒྱས་པར་གཟིགས་་

དུས་འཁོར་སྐར་རྩིས་བོད་དུ་ཇི་ལྟར་དར་ཚུལ།

ཚོགས་གཉིས་མཐར་ཕྱིན་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཐུན་མོང་ཐུན་མིན་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོའི་གཏེར། །ལྷུན་གྲུབ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པའི་ཕྲིན་ལས་ཅན། །སྟོན་པ་མཚུངས་མེད་ཤཱཀྱ་སེང་གེར་འདུད། །འཕོ་བའི་སྒྲིབ་བྲལ་བདེ་ཆེན་རྡོ་རྗེའི་སྐུ། །རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་སྟོང་ཉིད་ཕྱག་རྒྱས་འཁྱུད། །མཆོག་གི་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་རིགས་ཀུན་བདག །དཔལ་ལྡན་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོས་དགེ་ལེགས་སྩོལ། ། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

རྒྱུ་དུག་གསུམ་དང་འབྲས་བུ་ཉེས་གསུམ་བར་གྱི་འབྲེལ་བའི་སྐོར།

སྤྱིར་མིང་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་དམིགས་སུ་ངོས་བཟུང་བའི་ཆེད་དུ་ཡིན་ཅིང་། དེའི་ཕྱིར་མདོ་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས། མིང་དུ་གདགས་པར་མ་མཛད་ན།།འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་རྨོངས་པར་འགྱུར།།དེ་བས་རྨོངས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར།།མགོན་པོས་མིང་དུ་གདགས་པར་མཛད།།ཅེས་གསུངས་པ་དང་། དེས་ན་མིང་གདགས་པའི་ཚུལ་ལ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འདོད་རྒྱལ་དང་། རྗེས་གྲུབ་པོ། དང་པོ་འདོད་རྒྱལ་ཅེས་པ་ནི་ཆོས་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཁྱད་པར་སོགས་ཀྱི་རིམ་པ་ལ་མ་ལྟོས་པར་ངོས་བཟུང་ཙམ་གྱི་ཆེད་དུ་ཐ་སྙད་བཏགས་པ། དཔེར་ན་བུམ་པ་ཞེས་པའི་མིང་ལྟ་བུའོ། །རྗེས་གྲུབ་ཅེས་པ་ནི་ཆོས་གང་ཡིན་

རྒྱས་པར་གཟིགས་་

དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞིའི་ངོ་སྤྲོད།

བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་ཀུན་འདུས་ཕྱི་མོའམ་རྩ་བར་གྱུར་པ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞིའི་ནང་དོན་ངོ་སྤྲོད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཞུ་བ་ལ། སྤྱིར་ཤེས་བྱ་རིག་པའི་གནས་ཆེ་བ་ལྔའི་ཡ་གྱལ་གསོ་བ་རིག་པ་འདི་ནི་ལུས་ཅན་བདེ་བར་འཚོ་ཞིང་རིང་དུ་གནས་པར་བྱེད་པའི་ཚེའི་རིག་བྱེད། ཆོས་ནོར་འདོད་ཐར་སྡེ་བཞི་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་མཆོག་བླ་ན་མེད་པ། འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཀྱི་བདེ་ལེགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་བཅས་ཡིན་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་ཆེན་རྣམ་བཞི་ཞེས་མཚན་སྙན་ཉི་ཟླ་ལྟར་གྲགས་པ་འདི་ལ་༼བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་༽ཅེས་

རྒྱས་པར་གཟིགས་་

བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་རྒྱུད་བཞིའི་བྱུང་ཚུལ་བཤད་པ།

དེ་ཡང་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་རྩ་བ་ནི་བོད་མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱིས་སྲོལ་གཏོད་དར་སྤེལ་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན། ཆེས་སྔ་མོ་ནས་བོད་དུ་གསོ་རིག་སོགས་རིག་གནས་ཡོད་པར་གྲགས་ཀྱང་ཐོག་མར་བོད་དང་མཐའ་སྐོར་གྱི་མི་རིགས་ཁག་དང༌། རྒྱལ་ཁབ་ཁག་བར་ཕན་ཚུན་འགྲོ་འོང་ཆེས་ཉུང་བའི་སྐབས་ཏེ། བོད་ཡོངས་གཅིག་གྱུར་གྱི་ཐོག་མའི་རྒྱལ་པོ་མི་རྗེ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོའི་དུས་ནས་བོད་དུ་སྨན་དཔྱད་ཀྱི་ལག་ལེན་ཡོད་པ་རྗེས་དཔག་བྱེད་ཐུབ། གང་ལགས་ཤེ་ན།

རྒྱས་པར་གཟིགས་་

རྒྱུད་བཞི་བཀའ་བསྟན་རྣམ་དབྱེ་མུན་སེལ་སྒྲོན་མེ།

སྟོན་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་སྨན་གྱི་བླ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བོད་གངས་ཅན་གྱི་ཁྲོད་འདིར་མི་གསུམ་ཚོགས་པ་ཡན་གྱིས་སྨན་དཔྱད་ཀྱི་རྒྱུད་བཞི་འདི་བཀའ་ཡིན་ནམ་བསྟན་བཅོས་ཡིན་ཞེས་གླེང་ཞིང་། འགའ་ཞིག་བཀའ་རང་ཡིན་ཞེས་ཨུ་ཚུགས་འབའ་ཞིག་བྱེད་ཅིང་། འགའ་ཞིག་བསྟན་བཅོས་རང་ཡིན་ཞེས་གླེང་ཡང་ལུང་རིགས་གང་ནས་ཀྱང་མ་འགྲེལ་བའི་ཨུ་ཚུགས་འབའ་ཞིག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་འདུག་པས། དེའི་ཕྱིར་རང་གི་སློབ་མ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་ལུང་རིགས་དང་འབྲེལ་བའི་གཏམ།

རྒྱས་པར་གཟིགས་་

རྒྱུད་ཀྱི་བཀའ་བསྒྲུབ་དྲང་སྲོང་བཀྲ་ཤིས་དཔལ་བཟང་གིས་མཛད་པ།

གུ་རུ་བཛྲ་ཏཱ་ར་ར་ཡཱེ་ནཱམ་ཤཱཿའགྲོ་ཀུན་དོན་དུ་ཚོགས་གཉིས་རྒྱ་ཆེར་སྤེལ། །ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོས་ཇི་སྙེད་ཆོས་ཀུན་གཟིགས། །ཀུན་གྱི་སྐྱབས་གནས་ལྷའི་ལྷར་གྱུར་པའི། །ཐུབ་དབང་བདུད་དཔུང་འཇོམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས། །འགྲོ་ལ་བུ་ལྟར་བརྩེ་བ་སྨན་གྱི་བླ། །ལྟ་བ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པའི་འཕྲིན་ལས་ཀྱིས། །གང་ལ་གང་འདུལ་དེ་ལ་དེར་བསྟན་ནས། །རྒྱུད་རྒྱལ་གསུང་དང་ཞུ་བའི་ཚུལ་འཛིན་པའི། །བླ་མེད་དྲང་སྲོང་རིགས་ལྔ་ལ་ཕྱག་འཚལ། །རིག་གནས་ཀུན་ལ་ཐོགས་མེད་མཁྱེན་པ་རྒྱས། །ཚེ་ལ་དབང་བས་བཅུད་ལེན་དངོས་

རྒྱས་པར་གཟིགས་་

འཚོ་བྱེད་རྣམས་ལ་སྙིང་ནས་བརྩེ་བའི་མན་ངག་འཕྲུལ་གྱི་ཡིག་ཆུང་།

ན་མཿཤྲཱི་ཀཱ་ལ་ཙཀྲ་ཡེ། །སྒྲིབ་གཉིས་བག་ཆགས་བཅས་པ་གཏན་སྤངས་ཤིང་། །བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་ཚོགས་ནི་རབ་རྫོགས་པས། །ཇི་ལྟ་ཇི་སྙེད་གཟིགས་པའི་སྤྱན་མངའ་བ། །དཔལ་ལྡན་ཤཱཀྱ་སེང་གེ་དེ་ལ་འདུད། །སྙིང་རྗེའི་རླན་དང་མ་བྲལ་བས། །འཚོ་བྱེད་རྣམས་ལ་སྙིང་བརྩེ་བས། །མན་ངག་འཕྲུལ་གྱི་ཡིག་ཆུང་ནི། །འགྲོ་བའི་དོན་དུ་སྦྱིན་པར་བྱ། །གཞུང་དོན་གང་ཡང་མི་ཤེས་ཤིང་། །མན་ངག་སྣ་རེ་ཙམ་ཤེས་པས། །གཟའ་བཏུང་ཁོ་ན་དོན་གཉེར་བ། །ཝ་རྣམས་གཟན་འཚོལ་ལྟ་བུ་ཡིན། །གཞུང་ཚིག་མང་པོ་ཤེས་གྱུར་ཀྱང་། །སློབ་དཔོན་མཁས་པ་མ་བསྟེན་ཅིང་། །མཐོང་

རྒྱས་པར་གཟིགས་་

བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ཁྱད་ཆོས་ངོ་སྤྲོད་རགས་ཙམ།

བོད་ཀྱི་བཅུ་ཕྲག་རིག་པ་ནི། བོད་ཀྱི་མེས་པོ་མཁས་མཛངས་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཆེས་སྔ་མོ་ནས་གསོག་འཇོག་དང༌། ཕྱོགས་བསྡོམས་གནང་བའི་རིག་གཞུང་གི་སྡོམ་ཚིག་ཅིག་རེད་ལ། ནང་དོན་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་གཏིང་ཟབ་པ་བློས་ལྕོགས་དཀའ་བ་ནི་བོད་རིག་པའི་མཁས་དབང་རྣམས་ཀྱིས་མཁྱེན་གསལ་ལྟར་ཡིན། འདིར་གླེང་བྱ་ནི། རིག་གནས་ཆེ་བ་ལྔའི་ཡ་གྱལ་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་ཞེས་བོད་མི་རིགས་ཀྱིས་ནད་བཅོས་སྔོན་འགོག་གི་བརྒྱུད་རིམ་ནང་སྲོལ་གཏོད་དང་དར་སྤེལ་བྱུང་ཞིང༌། བོད་མི་རིགས་ཡོངས་ཀྱི་འཚོ་གནས་ཙམ་དུ་མ་ཟད།

རྒྱས་པར་གཟིགས་་

སྨན་རྩིས་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་བའི་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས།

བོད་ཀྱི་སྨན་དང་རྩིས་ཀྱི་རིག་གནས་གཉིས་ནི་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཀྱི་ཉི་ཟླ་དང་འདྲ་བར་སྣོད་བཅུད་བརྟན་གཡོའི་དངོས་པོ་མཐའ་དག་གི་རག་ལས་སའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ཞིག་དང༌། ཕྱི་ནང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་གི་བྱ་དངོས་ཁྲི་ཕྲག་དུ་མའི་གནད་འགག་ཐུག་ས་འབའ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། གངས་ཅན་ལྗོངས་སུ་མིའི་འགྲོ་བ་ཆགས་པ་ནས་བཟུང་རང་ཉིད་འཚོ་སྡོད་ཁོར་ཡུག་སོགས་ཀྱི་གནོད་འཚེ་དང་ལུས་ཁམས་ཀྱི་ཟུག་རྔུ་སྣ་ཚོགས་བྱུང་བའི་རིགས་བཅོས་ཐབས་དང་འགོག་སྲུང་གི་ཐབས་ལམ་སྣ་ཚོགས་བཙལ་འཚོལ་བྱེད་པའི་ནང་ཟས་ཀྱི་ཕན་གནོད་དང༌། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

བོད་ཀྱི་རྩིས་རིག་པའི་གོ་དོན་ངོ་སྤྲོད།

བོད་ཀྱི་སྐར་རྩིས་རིག་པར་གནམ་རིག་སྐར་རྩིས་དང་དབྱངས་འཆར། འབྱུང་རྩིས་ནག་རྩིས་བཅས་རིགས་ཚན་གསུམ་ལ་དབྱེ་ཡོད། རིག་པ་འདི་དག་གི་འབྱུང་སྟངས་ནི་སྔ་རབས་བོད་ཀྱི་རྩིས་རིག་རྨང་གཞིའི་སྟེང་རྒྱ་གར་དང་ཏ་ཟིག རྒྱ་ནག གྷི་རིག་རྒྱལ་ཁབ་བཅས་ཀྱི་གནའ་བོའི་རྩིས་རིག་གི་ཉིང་བཅུད་རྣམས་བསྡུ་ལེན་བྱས་ཤིང་ནང་ཆོས་ཀྱི་ལྟ་བས་ལེགས་པར་བརྒྱན་ཏེ། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བོད་རང་གི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྐར་རྩིས་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཤིག་གསར་གཏོད་བྱས་ཡོད།

རྒྱས་པར་གཟིགས་་

རྣམ་བཅུ་དབང་ལྡན་གྱི་རི་མོའི་འགྲེལ་བཤད་བསྡུས་པ།

རྣམ་བཅུ་དབང་ལྡན་ནི། དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་སྙིང་པོ་ཡིན། དེ་ནི། ཡ ར བ ལ མ ཀྵ ཧ་ཞེས་པའི་ཡི་གེ་བདུན་དང༌། ཡི་གེ་གཟུགས་འགྱུར་བའི་རྗེས་སུ་སྣ་ལྡན་ནམ་ཟླ་ཚེས། ཐིག་ལེ། སྲོག་གི་ཨ་ཡིག་མཚོན་པར་བྱེད་པའི་ནཱ་ད་བཅས་ཡི་གེ་རྣམ་པ་བཅུ་བརྩེགས་མར་གནས་པ་ཞིག་ཡིན། དེ་ཉིད་བོད་ཡིག་ཏུ་བྲིས་ན། ཞེས་པ་འདི་ཡིན། ད་ལྟ་འདིར་བཀོད་པ་ནི། ལེགས་སྦྱར་སྐད་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་ལཉྫ་ལྟར་བྲིས་པ་ཞིག་ཡིན། ཡིག་གཟུགས་འབྲི་སྟངས་རྒྱས་བསྡུས་ལས། ཕྱི་ཤད་མང་ཉུང་གི་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་རེ་ཡོད།

རྒྱས་པར་གཟིགས་་

དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ།

དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་ཞེས་པ་ནི་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པར་སྨན་རྫས་ལ་སྡེ་ཚན་བརྒྱད་དམ་གསུམ་དུ་དབྱེ་བ་ལས་རྩི་སྨན་གྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་སྨན་རྫས་ཆེས་རིན་ཐང་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། དེ་གཙོ་བོ་བོད་དང་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་ཀྱི་བལ་ཡུལ། འབྲས་ལྗོངས། འབྲུག་ཡུལ་སོགས་ཀྱི་སྤང་ལྗོངས་དང་འབྲོག་ས་སོགས་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ནས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་༤༣༠༠ ནས་ ༥༠༠༠ བར་གྱི་ས་གཤིས་བཟང་སར་སྐྱེ་བཞིན་ཡོད། དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་ནི་དོན་དངོས་ཐོག་དབྱར་ཁ་རྩྭ་དང་དགུན་ཁ་སྲོག་ལྡན་གྱི་འབུ་རུ་འགྱུར་འགྲོ་བ་ཞིག་ཡིན་ཅིང་།

རྒྱས་པར་གཟིགས་་

ནང་གསེས་དཀར་ཆག

ཡིག་ཆ་གསར་ཤོས།

སྨན་རྩིས་ལས་སྣེ་བ་གྲངས་ལྔ་ཡི་ས་མིག་གསལ་བསྒྲགས།

ད་ལོའི་ས་བདག་འཁྲུག་བཅོས་ཀྱི་ཆོ་ག་ལེགས་གྲུབ།

མཚན་སྲུང་གཅིག་གི་ས་མིག་གསལ་བསྒྲགས།

ཡིད་སྐྱོའི་གནས་ཚུལ།

ལས་མི་གྲངས་ ༡༧ ས་མིག་གསལ་བསྒྲགས།

སྤྲེའུ་འབྲུམ་གཉན་རིམས།(Mpox)

TRADITIONAL TIBETAN MEDICINE

འབྲས་ནད་ཀྱི་ངོས་འཛིན་དང་བཅོས་ཐབས།

ཕྱི་རྒྱལ་དུ་བོད་སྨན་གྱི་གནས་བབ།

བུད་མེད་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་དང་བུ་ཚའི་སྐོར།

ཁྲག་གི་འབྲས་ནད་བཅོས་པའི་མྱོང་ཐིགས།

བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ལོ་རྒྱུས།

བོད་ཀྱི་གསོ་དཔྱད་ཀྱི་ཐོག་མའི་འབྱུང་ཁུངས།

བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་ཡངས་པོར་དབྱེ་བ།

བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་རླབས་ཆེན་འཕུར་འཆོངས།