སྨན་རྩིས་དྲ་བ། - ཆེད་རྩོམ།

ངོ་མཚར་རྩ་བདུན་བརྟག་པའི་ཚུལ།

འདིར་ཕྱི་མ་རྒྱུད་ཀྱི་བརྟག་པ་རྩ་ཆུའི་མདོ་ལས་བཤད་པའི་ངོ་མཚར་རྩ་བདུན་བརྟག་ཚུལ་ཅུང་ཟད་བཤད་པ་ལ། ཐོག་མར་རྩ་བལྟ་ཡུལ་དེའི་རྒྱུན་རྩ་ཕོ་རྩ་སོགས་གང་ཡིན་ཤེས་པར་བྱས་ནས་རྒྱུན་རྩའི་འཕར་ཚུལ་གཞིན་བྱས་པའི་སྟེང་དུ། དུས་ཁམས་ཀྱི་འཕར་ཆུལ་གྱི་འགྱུར་བ་ཕྲ་མོ་འོང་བར་རྟོགས་དགོས་སོ། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

ཆགས་པའི་རྩའི་སྐོར་གྱི་བཞེད་ཚུལ།

ད་རེས་ཕྲན་གྱི་ལས་ཞོར་དང་སྐབས་བབས་བཤད་རྒྱུད་ལེའུ་བཞི་པའི་སློབ་འཁྲིད་དང་འབྲེལ་ནས་སྔར་གྱི་མཁས་པ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་ཆགས་པའི་རྩ་དང་སྲིད་པའི་རྩ་རྣམ་གཞག་སྐོར་བཞེད་པ་མི་འདྲ་བ་ཕྲན་བུ་ཡོད་པ་ཁ་གསལ་གོ་བདེའི་ཆེད་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་ཟིན་བྲིས་སུ་བཀོད་པ་འདིས་བཤད་རྒྱུད་ལེའུ་བཞི་པའི་ནང་གསལ་བའི་རྩའི་རྣམ་གཞག་སྐོར་ རྒྱས་པར་གཟིགས་་

གཙང་སྨན་པའི་བསླབ་བྱ་དང་སྐྱོ་མགུར།

གང་གི་རྣམ་སྤྲུལ་གོས་པའི་མང་། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཡོན་གང་འཚམ་སྤྲུལ། །རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡིད་ལས་སྐྱེས། །རྒྱུད་བཞིའི་དྲིས་ལན་དཔལ་དུ་གྱུར། །གསོ་རིག་གཙུག་ལག་ཉིན་མོར་གསལ། །དྲང་སྲོང་མཆེད་གཉིས་གུས་པས་འདུད། །གྲྭ་སློབ་འཚོ་བྱེད་མིང་བཟུང་རྣམས། །ནད་མུན་འཇིགས་ལས་བསལ་འདོད་ན། །གཞུང་ཆེན་ཉིད་ལ་འདྲིས་གོམས་དགོས། །གཞུང་དོན་རྩ་འགྲེལ་ཉམས་ལེན་མཛོད།། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོའི་སྨན་རྩིས་རིག་གནས་ཐད་ཀྱི་མཛད་རྗེས་གཙོ་བོ།

ངེས་པ་དོན་གྱི་པཎྜིཏ་ཆེན་པོ་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་ནི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་མཚན་སྙན་བླ་མཐོར་འཕགས་པའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། བཅུ་ཕྲག་རིག་པའི་གནས་་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་སྨན་རྩིས་ཀྱི་བསྟན་པ་ཡར་རྒྱས་སུ་བྱེད་པའི་ཐད་ལ་མཛད་རྗེས་རླབས་པོ་ཆེ་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

བརྟག་ཐབས་རིག་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུའི་སྒོ་འབྱེད་གཏམ་བཤད།

དེའང་རྒྱ་གར་འཕགས་པའི་ཡུལ་ནི་བོད་ཀྱི་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཡིན་ཅིང་། ཆེས་སྔ་མོ་ནས་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་སོགས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཡོད་པ་མ་ཟད། དེང་གི་དུས་སུའང་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་འཚོ་འཆིའི་འགག་རྩའི་དུས་རབས་འཕོ་འགྱུར་གྱི་གཉན་འཕྲང་རིང་པོའི་ཁྲོད་དུ་བོད་མི་རིགས་རིག་གཞུང་དང་བཅས་པར་སྲོག་གི་ཆད་མཐུད་བྱེད་པོ་བཀའ་དྲིན་འཁོར་མཐའ་བྲལ་བའི་བྱམས་བརྩེའི་དྲོ་སྐྱིད་ཅན་གྱི་ཕ་ཡུལ་གཉིས་པ་ཡིན། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

གྲངས་ཀྱི་མངོན་བརྗོད་ཀྱི་བརྡ་ཆད་གསར་བུའི་མིག་འབྱེད།

ནམོ་ཤྲྰི་ཀཱལ་ཙཀྲཡ། དཔལ་ལྡན་ཁྱབ་བདག་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།། དེ་ཡང་རང་ཅག་བོད་ཁ་བ་ཅན་གྱི་ཞིང་དུ་སྔོན་བྱོན་མཁས་གྲུབ་ཀྱི་མེས་པོ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་མཛད་རྗེས་བཀའ་དྲིན་གཞལ་བར་དཀའ་བ་ལས་གཞན་ལ་རེ་མི་དགོས་པར་མཐུན་མིན་བཅུ་ཕྲག་རིག་པའི་གནས་ཀྱི་ཕོངས་པ་མེད་ཅིང་། སྤོབ་པ་སྐྱེད་འོས་པ་ཞིག་ཡོད། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

འབྱུང་བ་ལྔ་ལྡན་ཟས་ཀྱིས་ལུས་རྒྱས་ཚུལ།

སྐབས་འདིར་གླེང་བར་བྱ་བ་ནི་འབྱུང་བ་ལྔ་ལྡན་ཟས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱིས་ང་ཚོའི་ཟག་བཅས་ཉེར་ལེན་གྱི་ཕུང་པོ་འདི་ཇི་ལྟར་རྒྱས་ཚུལ་སྐོར་ལ་ཡིན། དཔྱོད་ལྡན་བློ་གཟུར་བོར་གནས་པ་རྣམས་ལ་བརྗོད་བྱ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་འབྲི་ཐུབ་པའི་སྤོབས་པ་དང་མི་ལྡན་ཡང་། རང་མཉམ་རྣམས་ལ་ཤེས་བྱ་སྤེལ་བའི་ཚུལ་ཙམ་དུ་ཡིན། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

ནང་དོན་རིག་པའི་ལུས་སེམས་སྲོག་གི་རྒྱུ་རྐྱེན།

སྤྱིར་ལུས་ཞེས་པ་ཡན་ལག་དུ་མ་ཚོགས་པ་ཞིག་ལ་འཇོག་སྟེ། སྨྲ་སྒོ་མཚོན་ཆ་ལས། ཚོགས་དང་ལུས་དང་འདུས་པ་ནི། །རྣམ་གྲངས་དག་སྟེ། ཞེས་གསུངས་སོ།། དེ་ལྟ་བུའི་ལུས་ལ་དབྱེ་ན་མངོན་རྟོགས་རྒྱན་གྱི་ལུས་མདོར་བསྟན་གྱི་ཚིག་ལྟ་བུའི་རྗོད་བྱེད་ཀྱི་ལུས་དང་། དངོས་བརྒྱད་དོན་བདུན་ཅུ་ལྟ་བུའི་བརྗོད་བྱའི་ལུས་གཉིས་ཡོད་དེ། རིགས་ཐིགས་རྒྱ་ཆེར་འགྲེལ་ལས། རབ་ཏུ་བྱེད་པའི་ལུས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སྒྲ་དང་དོན་ཏོ།། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ།། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

རུས་དུམ་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུའི་རྣམ་གྲངས་ལ་དཔྱད་པ།

དྲང་སོང་ཅ་ར་ཀས་མིའི་ལུས་ལ་རུས་པའི་དུམ་བུ་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་ཡོད་པ་ཐོག་མར་གསུངས་པ་དང་། དེ་རྗེས་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞིར་རུས་དུམ་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་དང་དེའི་འགྲེལ་ཆེན་ཁག་ཏུ་རུས་དུམ་གྱི་རྣམ་གྲངས་ཇི་ཡིན་ཅུང་གསལ་ཁ་ཕྱེ་ཡོད། ལྷག་པར་དུས་རབས་ཉི་ཤུའི་ནང་དུ་བྱུང་བའི་གསོ་རིག་ཀུན་བཏུས་དང་། རྒྱུད་བཞིའི་འགྲེལ་ཆེན་དྲང་སྲོང་ཞལ་ལུང་།  རྒྱས་པར་གཟིགས་་

སེམས་ཕྲ་རགས་དང་འཆི་རིམ་གྱི་རྣམ་གཞག

གོང་དུ་བཤད་པའི་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་གིས་བསྡུས་པའི་བློ་དེ་དག་ལ་ནང་གསེས་ཕྲ་རགས་མང་པོ་ཡོད་ཅིང་། དེ་ཡང་མིའི་ཤེས་པ་ལྟ་བུ་ལ་མཚོན་ན་གསོན་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཤེས་པ་དེ་རགས་པ་དང་། འཆི་བའི་སྐབས་ཀྱི་ཤེས་པ་ཕྲ་བ་ཡིན་ལ། གསོན་པའི་གནས་སྐབས་སུའང་ཉིན་ཞག་ཕྲུགས་གཅིག་ལ་མཚོན་ན། སད་དུས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཤེས་པ་དེ་རགས་ལ། དེ་ལས་རྨི་ལམ་གྱི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཤེས་པ་ཕྲ་ཞིང་། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

འཇལ་བྱེད་ཀྱི་ཚད་དང་གྲངས་ཀྱི་རྣམ་གཞག

མངོན་པ་དང་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་གཞུང་སོགས་ལས་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྒྱ་ཁྱོན་དང་། སྣོད་བཅུད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ཆགས་པ་དང་གནས་པ་དང་འཇིག་པ་དང་སྟོང་པའི་ཡུན་ཚད་སོགས་གཏན་ལ་འབེབས་སྐབས། དེ་དག་འཇལ་བྱེད་ཀྱི་ཚད་ཀྱི་རྣམ་གཞག་རྒྱས་པར་གསུངས་ཤིང་། འཇལ་བྱེད་ཀྱི་ཚད་དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་ཚད་དང་། དུས་ཀྱི་ཚད་གཉིས་ཡོད་ལ། སྔར་བཤད་པ་ལྟར་སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གྱིས་མངོན་པ་མཛོད་རྩ་འགྲེལ་ལས་གཟུགས་ཀྱི་ཆུང་བའི་མཐར་ཐུག་པ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཡིན་པ་དང་། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

ཨཱརྱ་བྷ་ཊས་བཤད་པའི་གོ་ལའི་འཁོར་བགྲོད།

དུས་རབས་ལྔ་པའི་ནང་བྱོན་པའི་ན་ལེནྡྲའི་སྐར་རྩིས་རིག་པའི་མཁས་པ་ཨཱརྱ་བྷ་ཊ་ཞེས་པ་དེས། ཆོས་མངོན་པ་དང་དུས་འཁོར་གྱི་གཞུང་སོགས་ལས་བཤད་པའི་རྣམ་གཞག་དང་ཚུལ་མི་འདྲ་བར། སྒོར་དབྱིབས་ཅན་གྱི་སྐར་ཚོགས་ཀྱི་དབུས་སུ་གཟའ་སྐར་གྱི་འཁོར་ལམ་གྱིས་བསྐོར་བའི་ནམ་མཁའི་དབུས་སུ་འབྱུང་བ་བཞིའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་སའི་གོ་ལ་གནས་ཤིང་། དེ་ཡང་དབྱིབས་ཟླུམ་པོ་ཡིན་པར་བཤད་དེ། སློབ་དཔོན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་མཛད་པའི་རྩིས་གཞུང་ཨཱརྱ་བྷ་ཊི་ཡམ་ཞེས་པ་ལས། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

མཁའ་རྡུལ་དང་གོ་ལའི་འཁོར་བགྲོད།

དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་གཞུང་རྣམས་ལས་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་སྔ་མ་ཞིག་རྗེས་བར་སྣང་སྟོང་པར་གནས་ཤིང་། གང་ཟག་ཐ་མལ་པའི་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ། རྡུལ་ཕྲན་གཞན་དང་ཕན་ཚུན་འདབས་འབྱར་དུ་ཚོགས་ཏེ་བསགས་རྡུལ་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་མ་གྱུར་པའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་སིལ་བུའི་རྣམ་པར་གནས་པ་དེ་དག་ལ་སྟོང་པའི་རྡུལ་ཞེས་བཤད་ཅིང་། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

སྣོད་བཅུད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་འཇིག་པའི་ཚུལ།

འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འཇིག་པའི་ཚུལ་ལ་ནང་པའི་གཞུང་རྣམས་སུ་གསུངས་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་འགའ་ཞིག་འབྱུང་སྟེ། དཔེར་ན། ཡབ་སྲས་མཇལ་བའི་མདོ་ལས།      གང་འཇིག་རྟེན་འདི་འཇིག་པར་འགྱུར་བའི་དུས་དེ་ཡོད་དེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འཇིག་པར་འགྱུར་བའི་ཚེ་ཉི་མ་གཉིས་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཉི་མ་གཉིས་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱུང་བས་ཆུ་མིག་དང༌། ཆུ་བྲན་རྣམས་སྐམ་པར་འགྱུར་རོ། ། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

དུས་འཁོར་གྱི་རྒྱུད་ལས་བཤད་པའི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ཆགས་རིམ།

དུས་འཁོར་གྱི་གཞུང་ལས་བཤད་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཆགས་ཚུལ་ནི། རང་ཅག་གནས་སའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདི་ཉིད་མ་ཆགས་གོང་སྟོང་སང་ཞིག་ཏུ་གནས་ཏེ། དེའི་གནས་སྐབས་སུ་བེམ་པོའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པའི་རྡུལ་ཞེས་པའི་རྣམ་པར་གནས་ཤིང་། དུས་ཡུན་གང་འཚམས་སོང་རྗེས་རླུང་རྡུལ་ཕན་ཚུན་འདུ་བའི་འགོ་བཙུགས་པ་ནས་འཇིག་རྟེན་འཆགས་པའི་འགོ་ཚུགས་པར་བཞེད། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

ནང་གསེས་དཀར་ཆག

ཡིག་ཆ་གསར་ཤོས།

སྨན་རྩིས་ལས་སྣེ་བ་གྲངས་ལྔ་ཡི་ས་མིག་གསལ་བསྒྲགས།

ད་ལོའི་ས་བདག་འཁྲུག་བཅོས་ཀྱི་ཆོ་ག་ལེགས་གྲུབ།

མཚན་སྲུང་གཅིག་གི་ས་མིག་གསལ་བསྒྲགས།

ཡིད་སྐྱོའི་གནས་ཚུལ།

ལས་མི་གྲངས་ ༡༧ ས་མིག་གསལ་བསྒྲགས།

སྤྲེའུ་འབྲུམ་གཉན་རིམས།(Mpox)

TRADITIONAL TIBETAN MEDICINE

འབྲས་ནད་ཀྱི་ངོས་འཛིན་དང་བཅོས་ཐབས།

ཕྱི་རྒྱལ་དུ་བོད་སྨན་གྱི་གནས་བབ།

བུད་མེད་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་དང་བུ་ཚའི་སྐོར།

ཁྲག་གི་འབྲས་ནད་བཅོས་པའི་མྱོང་ཐིགས།

བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ལོ་རྒྱུས།

བོད་ཀྱི་གསོ་དཔྱད་ཀྱི་ཐོག་མའི་འབྱུང་ཁུངས།

བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་ཡངས་པོར་དབྱེ་བ།

བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་རླབས་ཆེན་འཕུར་འཆོངས།