སྨན་རྩིས་དྲ་བ། - ཆེད་རྩོམ།

ཕྱི་རྒྱུད་སྡོང་འགྲེམས་ཡོངས་འདུས་དབང་པོ།

དེང་འདིར་གང་གླེང་བར་བྱ་བ་ནི་ཡོངས་གཏད་ལས། ཕྱི་མ་ཕྲིན་ལས་རྒྱུད་འདི་ཕ་ལམ་འདྲ། །ནད་ཀྱིས་སྟེང་དུ་ཐོགས་པ་ཡོད་མ་ཡིན། །ཅེས་བསྔགས་པ་དོན་དང་ལྡན་ཞིང་རྒྱུད་གཞན་གྱི་ལག་ལེན་མན་ངག་རྣམས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིལ་ནས་རྒྱས་བསྡུས་འཚམས་པར་སྟོན་པ་རྒྱུད་ཕྱི་མ་ཉིད་ཡིན་ནོ།། འདི་ལ་ སྔོན་བྱོན་མཁས་པ་དུ་མས་སྤྱི་དོན་དང་། བསྡུས་དོན། ཚིག་དོན་མཐའ་དཔྱོད་སོགས་མཐའ་ཡས་པ་བཞུགས་པ་ལས་དེ་དག་གི་རྗེས་སུ་འབྲང་སྟེ་ལས་དང་པོ་པ་རྣམས་འཇུག་པ་བདེ་བའི་ཆེད་དུ་རྒྱུད་ཀྱི་དགོངས་དོན་དཔག་བསམ་ལྗོན་ཤིང་གི་གཟུགས་སུ་བཀོད་དེ་སྡོང་འགྲེམས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་འཆད་པ་ལ། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

འདས་མཆོད་བྱ་ཚུལ་ཀུན་ཕན་བཞིན་སྣོད།

འདིར་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ནི་རང་རིགས་ཀྱི་འདས་མཆོད་བྱ་རིམ་ཡིན། དེ་ཡང་ཆོས་ལུགས་དང་ཡུལ་གོམས་གང་ནས་རྩ་བའི་བོད་ཀྱི་འདས་མཆོད་གོ་བ་གཅིག་གྱུར་ཡིན་ལ། ལུང་པ་སོ་སོར་ལག་ལེན་མི་འདྲ་བ་འགའ་ཡང་ཡོད་པས། དེང་སྐབས་རྣམ་པར་འགྱུར་ལྡོག་ཆེ་བ་འཚོ་གོས་ལེགས་ཙམ་དང་། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

གཙུག་ལག་རྩིས་རིག་ལས་སེམས་འཁྲུགས་པའི་བཅོས་ཐབས།

དེ་ཡང་འགྲོ་དྲུག་གཙོར་གྱུར་མི་ལུས་ལ། །རྣམ་པར་འཚེ་བའི་ནད་རིགས་གྲངས་མང་ཡང་། །ལུས་སེམས་གཉིས་སུ་མ་འདུས་ནད་མེད་ཅིང་། །ཁྱད་པར་སེམས་ཁམས་ནད་ཅེས་ཐ་མལ་གྱི། །སེམས་གཤིས་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་བསྒྱུར་བྱས་སྟེ། །ལུས་ངག་བྱ་བ་རྒྱུན་ལས་གོ་ལྡག་དང་། །རང་ཚུགས་མི་ཐུབ་ལོག་པའི་གོལ་སར་ཤོར། ། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

འབྱུང་གདོན་གྱི་བཅོས་ཚུལ་རྡོ་རྗེའི་ཟེགས་མ།

རྒྱལ་ཀུན་ཐུགས་ཀྱི་ཐིལ་ལེའི་ལང་ཚོ་ནི།། བདེ་ཆེན་སྙིང་རྗེའི་དཔྱིད་དང་རོ་གཅིག་པས།། ཁ་སྦྱོར་ཡན་ལག་བདུན་གྱི་མཚན་དཔེ་ཅན།། གསང་བ་འཛིན་པའི་བདག་ཉིད་སྙིང་དབུས་རོལ།། ཆེས་ཆེར་སྙིགས་མར་གྱུར་པའི་དུས་འདི་རུ།། མི་བཟད་འབྱུང་པོའི་ཁ་རླངས་གཡོས་པ་ཡིས།། ལུས་ཅན་སྒོ་གསུམ་ལ་འཁྱུད་སྡུག་བསྔལ་ཁུར།། དབུགས་འབྱིན་འབབ་སྟེགས་གསར་བ་དེང་འདིར་སྦྱིན།། དེ་ལ་རྒྱུ་རྐྱེན་དབྱེ་བ་རྟགས་བཅོས་བཞི།།

རྒྱས་པར་གཟིགས་་

སྲོག་རླུང་བཅོས་ཚུལ་སྙིང་པོར་དྲིལ་བ།

མཚན་སྙན་ཟླ་ཤེལ་གསར་པ་བཞུ་བའི་རྒྱུན།། ཐོས་འཛིན་ཀུནྡའི་འཇོ་སྒེག་གིས་བཏུད་པས།། དུག་གསུམ་གདུང་བ་རིང་བཅིལ་ཕན་དང་བདེའི།། ལང་ཚོ་གསར་དུ་བཞད་དེས་ཤེས་པ་སྐྱོངས།། སྲོག་རླུང་ནད་ལ་རྒྱུ་རྐྱེན་བརྟགས་ཚུལ་དང་།། བཅོས་ཐབས་རྗེས་གཅོད་རྣམ་པ་ལྔ་ཡིས་བསྟན།།

རྒྱས་པར་གཟིགས་་

ཀོང་ཙེ་འཕྲུལ་རྒྱལ་དེ་ཡང་སྙིང་སུ་ཡིན།

དེ་ཡང་འདིར་གླེང་བར་བྱ་བའི་གཞི་ནི། བོད་ཀྱི་མཁས་དབང་རྣམས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་ལོ་རྒྱུས་དང་། ཆོས་འབྱུང་། རྩིས་གཞུང་། ས་དཔྱད། བཟོ་རིག མོ་དཔེ། གཏོ་གཞུང་། གཟུངས་འདུས་སོགས་བན་བོན་གྱི་གཞུང་ཆེན་མོའི་ཡིག་ཆ་གང་མང་ཞིག་ཏུ་“ཀོང་ཙེ་ འཕྲུལ་རྒྱལ་”ཞེས་གྲགས་པ་དེ་ཉིད་ཡིན་ལ། སྔོན་བྱུང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཡིག་ཚང་ཁག་ལ་གཞིགས་ན། ཁོང་ནི་ཧ་ལམ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོའི་ཡར་སྔོན་ཞིག་ཏུ་བྱོན་པ་ལོ་རྒྱུས་ཀུན་ཞལ་མཐུན། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

སྨན་གཞུང་བརྩམས་བསྒྱུར་སྐོར་གྱི་དཔྱད་བསྡུས།

སྔར་ཆོས་རྒྱལ་རིམ་པའི་སྐུ་དུས་སུ་བོད་ནང་ཕྱི་ནང་མི་རིགས་ཀྱི་སྨན་ལུགས་མཁས་པ་མང་པོ་གདན་ཞུས་བསྡུས་འཛོམས་ཐོག་དཔྱད་ཞིབ་ཀྱིས་གསོ་རིག་དང་འབྲེལ་བའི་བསྟན་བཅོས་མང་པོ་བརྩམས་ཞིང་། ལྷག་པར་རྒྱ་བལ་གཙོས་ཁྱིམ་མཚེས་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་རིག་གཞུང་ངོ་སྤྲོད་དང་། གསོ་རིག་ཤེས་ཡོན་བརྗེ་ལེན་གྱིས་གཞུང་ལུགས་མང་དག་ཅིག་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ཡོད་པ་ལོ་རྒྱུས་ཁག་ཏུ་གསལ། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

གསོ་རིག་གཞི་ལམ་འབྲས་བུའི་རྣམ་གཞག་ལ་དཔྱད་པའི་དྲི་ལན།

དུས་གསུམ་ཐམས་ཅད་གཟིགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི།། འཁོར་ལོ་ཤེས་བྱའི་མཁའ་ལ་རྣམ་རོལ་བས།། ཆོས་ཀུན་ལོངས་ལ་སྤྱོད་པའི་རྒྱལ་པོ་ཆེར།། བསྔགས་འོས་ཀུན་མཁྱེན་འབྲུག་པས་བདེ་ལེགས་མཛོད།།༡  མི་འགྱུར་མཆོག་གི་བདེ་བས་རབ་མྱོས་རྡུལ་བྲལ་སྟོང་པ་ཆེན་པོའི་མཁའ།། ཟག་མེད་སྙིང་རྗེའི་དྲ་བར་འཐུལ་བཞིན་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་བསམ་པ་དང་།། དབྱེར་མེད་འགྲོགས་པའི་རང་གཟུགས་གཅིག་མིན་དག་པའི་སྣང་བ་རབ་ཏུ་འབྱམས།། ཕནབདེའི་དཔྱིད་གྱུར་བཅོམ་ལནད་ཤྰཀྱ་སེང་གེའི་ཞབས་ལ་དང་བས་འདུད།།༢ རྒྱས་པར་གཟིགས་་

འཆི་རིམ་དང་སྨན་པ་སོགས་ཀྱི་བྱ་གཞག

ལུས་འདིའི་ཉེས་པ་རླུང་ལྔ་དང༌། མཁྲིས་པ་ལྔ། བད་ཀན་ལྔ། ལུས་ཟུངས་བདུན། དྲི་མ་གསུམ་བཅས་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་པོ་དེ་ཀུན་ཁ་ཟས་ཀྱི་རོ་དང་ནུས་པ་དང་སྤྱོད་ལམ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དམན་ལྷག་ལོག་པ་དང་བྲལ་བས་ཉེར་ལྔ་པོ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་རང་རང་གི་ལྡང་ཚད་བཞིན་ཆ་མཉམ་པར་གནས་པར་བྱེད་ལ། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

ཕན་དར་བ་ལ་དྲི་བ་ཙྰུ་ཏའི་འཁྲི་ཤིང་།

དེ་ཡང་བདུད་རྩི་སྙིང་པོར། སྨན་གྱི་ལུང་དང་གསེར་འོད་དམ་པ་དང་། །གསོ་དཔྱད་འབུམ་པ་ལ་སོགས་བཀའ་ཡིན་ཏེ། ཙ་ར་ཀ་དང་མདོ་ལྔ་ལ་སོགས་པ་ཕྱི་ནང་དྲང་སྲོང་གིས་མཛད་པའི་བསྟན་བཅོས་ཡིན། ཞེས་བཤད་པའི་སྨན་གྱི་ལུང་དེ་གང་ཡིན། འགའ་ཞིག་གིས་འདུལ་བ་སྨན་གྱི་གཞི་ཡིན་ཟེར་ཡང་འབྲེལ་མཚུངས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྨན་གྱི་ལུང་དྲངས་པའི་ཚིག་རྣམས་སྨན་གཞིར་མི་འབྱུང་བས་གནོད་དོ།། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

སྨན་རྩིས་འབྲེལ་བའི་སྐོར་ལ་དཔྱད་པ།

དེ་ལ་འདིར་དེང་གི་དུས་སུ་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་དུ་དར་ཆེ་བའི་རིག་གསར་གྱི་སྨན་དང་། རིག་གསར་གྱི་རྩིས་རིག་གཉིས་དབར་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་མེད་དུ་གནས་པའི་རྐྱེན་གྱིས། བོད་ཀྱི་སྨན་གཞུང་དང་རྩིས་གཞུང་གི་བར་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་ཚུལ་བརྗོད་པའི་ཚེ། ཡ་མཚན་ལྟ་བུས་དྲི་བ་བྱེད་མི་ཡང་མང་དག་ཡོང་བཞིན་འདུག་ཅིང་། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

སྐར་མ་རྀཥིའི་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས།

བོད་ཀྱི་སྐར་རྩིས་གཞུང་དུ་དྲང་སྲོང་རྀཥི་ཞེས་སྐར་མ་རྀཥི་ཤར་བའི་དུས་ནི་བོད་ཟླ་བདུན་པའི་ཚེས་ཉེར་དྲུག་ཉེར་བདུན་ཙམ་ནས་ཞག་བདུན་གཅིག་རིང་འཆར་བ་ཡིན། སྐར་མ་དེའི་འོད་ཕོག་ཚད་ཀྱི་ཆུ་ཚང་མ་སྨན་ཆུར་གྱུར་འགྲོ་བས་བོད་ཀྱི་ཆབ་གཞུགས་དུས་ཆེན་ཟེར་བའི་སྲོལ་རྒྱུན་འདི་ལས་བྱུང་བར་བཤད།  རྒྱས་པར་གཟིགས་་

རྒྱུད་རྒྱལ་དབྱངས་འཆར་གྱི་གནད་དོན་གླེང་བ།

དབྱངས་འཆར་གྱི་རྒྱུད་དེ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མས་གདུལ་བྱ་ཕྱི་རོལ་པ་རྗེས་སུ་འཛིན་པའི་ཆེད་ལྷ་ཆེན་དབང་ཕྱུག་དང་ལྷ་མོ་ཨུ་མའི་སྐུར་བཞེངས་ནས་ཕན་ཚུན་ཞུས་ལན་གྱི་ཚུལ་དུ་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་དབྱངས་འཆར་རྒྱུད་ལས། ལྷ་མོས་གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་ལྷ་ཡི་ལྷ་མཆོག་གཙོ། ། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

ཚ་ཆུའི་ལོ་རྒྱུས་དང་ཕན་ནུས་དབྱེ་ཞིབ་སྐོར།

སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་འདིར་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ངོ་མཚར་ཅན་གྱི་ཚ་ཆུ་གྲངས་ཀྱིས་མ་ཆོད་པར་ཡོད་པའི་ནང་གསེས་ཡོངས་གྲགས་ཅན་འབྲུག་བྱང་ཕྱོགས་མགར་ས་(བཀྲིས་མཐོང་སྨོན་རྫོང་དང་)སྤུང་ཐང་བདེ་བ་ཆེན་པའི་ཕོ་བྲང་རྫོང་ཁག་གཉིས་ཀྱི་ས་གནས་སུ་ཡོད།

རྒྱས་པར་གཟིགས་་

མིག་སྤྲིན་དང་ཤ་མདངས་སེར་བའི་སྐོར།

མིག་སྤྲིན་དང་། ཤ་མདངས་སེར་བ་ནི་ནད་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་པར་ནད་ཐོག་ཏུ་རྒྱུན་དུ་མཐོང་བའི་རྒྱུ་ རྐྱེན་མང་པོའི་དབང་གིས་བྱུང་བའི་ནད་ཀྱིས་བསྟན་པའི་ཚུར་སྣང་གི་ནད་རྟགས་ཤིག་ ཡིན། དེར་བརྟེན་རྒྱུ་རྐྱེན་མི་འདྲ་བ་ལས་བྱུང་བའི་ནད་དེའི་ངོ་བོ་དང་། རྒྱས་པར་གཟིགས་་

ནང་གསེས་དཀར་ཆག

ཡིག་ཆ་གསར་ཤོས།

སྨན་རྩིས་ལས་སྣེ་བ་གྲངས་ལྔ་ཡི་ས་མིག་གསལ་བསྒྲགས།

ད་ལོའི་ས་བདག་འཁྲུག་བཅོས་ཀྱི་ཆོ་ག་ལེགས་གྲུབ།

མཚན་སྲུང་གཅིག་གི་ས་མིག་གསལ་བསྒྲགས།

ཡིད་སྐྱོའི་གནས་ཚུལ།

ལས་མི་གྲངས་ ༡༧ ས་མིག་གསལ་བསྒྲགས།

སྤྲེའུ་འབྲུམ་གཉན་རིམས།(Mpox)

TRADITIONAL TIBETAN MEDICINE

འབྲས་ནད་ཀྱི་ངོས་འཛིན་དང་བཅོས་ཐབས།

ཕྱི་རྒྱལ་དུ་བོད་སྨན་གྱི་གནས་བབ།

བུད་མེད་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་དང་བུ་ཚའི་སྐོར།

ཁྲག་གི་འབྲས་ནད་བཅོས་པའི་མྱོང་ཐིགས།

བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ལོ་རྒྱུས།

བོད་ཀྱི་གསོ་དཔྱད་ཀྱི་ཐོག་མའི་འབྱུང་ཁུངས།

བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་ཡངས་པོར་དབྱེ་བ།

བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་རླབས་ཆེན་འཕུར་འཆོངས།