དགོས་སོགས་ཆོས་བཞི་བཤད་པ།
འདི་ལ་གཉིས། གཞུང་གི་སྤྱི་དོན་དང། ཚིག་སོ་སོ་བའི་དོན་ཏོ། །དང་པོ་ནི། རྟོག་དཔྱོད་དང་ལྡན་པ་རྣམས་གཞུང་འདི་ཉིད་ལ་བདེ་བླག་ཏུ་འཇུག་པའི་ཆེད་དུ་དགོས་པ་སོགས་ཆོས་བཞི་ཐོག་མར་འཆད་པར་འདོད་པ་ལས། ཚིག་རྣམས་ནི་ཅིག་ཅར་དུ་བརྗོད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རིམ་པ་བཞིན་དུ་བཤད་པར་བྱའོ། །དེ་ཡང་དབྱིག་གཉེན་ཞབས་ཀྱིས། མདོ་དོན་ཆེ་བ་ཉིད་ཐོས་ནས། ཉན་པ་དང་ནི་འཛིན་པ་ལ། །ཉན་པ་པོ་ཡིས་གུས་བྱེད་པས། །ཐོག་མར་དགོས་པ་བརྗོད་པར་བྱ། ཞེས་པ་དང། ཁ་ཆེ་པཎྜི་ཏ་ཆེན་པོ་ཟླ་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བས་ཀྱང། བསྟན་བཅོས་དག་ནི་ཐམས་ཅད་དང། །ལས་ནི་ཅི་ཡང་རུང་བ་ཡི། །ཇི་སྲིད་དགོས་པ་མ་སྨྲས་པ། །དེ་སྲིད་དུ་ནི་སུ་ཞིག་འཛིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཐོག་མར་དགོས་པ། །དེ་ནས་ཉིང་དགོས། དེ་ནས་བརྗོད་བྱ་དང་འབྲེལ་བ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱའོ།།
འདི་ལ་གསུམ། དགོས་སོགས་ཆོས་བཞི་པོ་བཀོད་པའི་དགོས་པ། མ་བཀོད་ན་ཉེས་པ་ཡོད་ཚུལ། དགོས་སོགས་སོ་སོའི་དོན་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི་སློབ་དཔོན་ཞི་བ་འཚོས། བསྟན་བཅོས་ནི་བརྩམ་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དགོས་པ་སོགས་བཞི་མེད་པའི་ཕྱིར། བྱ་རོག་གི་སོ་བརྟག་པའི་བསྟན་བཅོས་བཞིན་ཞེས་ཁ་ཅིག་རྩོམ་པའི་བྱ་བ་ལ་འགོག་པར་འདོད་པའི་ལོག་རྟོག་བཟློག་པར་བྱེད་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་དགོས་པའོ། །དེས་ན་གང་དགོས་པ་སོགས་བཞི་དང་ལྡན་པ་ནི་མཁས་པས་བརྩམ་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་གསོ་བ་རིག་པའི་བསྟན་བཅོས་བཞིན། བསྟན་བཅོས་འདི་ཡང་དགོས་པ་སོགས་བཞི་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱི་གཏན། ཚིགས་སོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཡང་སློབ་དཔོན་ཆོས་མཆོག་གིས། ངག་གང་གི་ཐོག་མར་དགོས་པ་སོགས་བཞི་མཐོང་བས་ཤས་ཆེན་འཛིན་པའི་ཐེ་ཚོམ་སྐྱེས་ནས་བསྟན་བཅོས་ལ་འཇུག་པར་འདོད་དེ། གང་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་དོན་གཉེར་ནི། །ཐེ་ཚོམ་ལས་ཀྱང་འཇུག་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་བཤད་དོ། །ཡང་བྲམ་ཟེ་བདེ་བྱེད་དགའ་བས། བསྟན་བཅོས་ཀྱི་སྐབས་སྔོན་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་འགོད་པ་ནི་གཞུང་མཛེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། གློ་བུར་དུ་གཞུང་རྩོམ་པ་ལ་ཞུགས་ན་མི་མཛེས་པའི་ཕྱིར་རོ། ཞེས་བཀོད་པ་བཞིན་དུ་འདིར་ཡང་རིག་པར་བྱ་དགོས་སོ།།
གཉིས་པ་དགོས་སོགས་མ་བཀོད་ན་ཉེས་པ་ཡོད་པར་བཤད་པ་ནི། དགོས་པའི་ངག་མ་བཀོད་ན་བྱ་རོག་གི་སོ་བརྟག་པའི་བསྟན་བཅོས་ལྟར་དགོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ཞིག་གམ་སྙམ་པ་དང། ཉིང་དགོས་ཀྱི་ངག་མ་བཀོད་ན་སར་སིག་པས་མ་བག་མར་ལེན་པའི་བསྟན་བཅོས་ལྟར་དགོས་པ་གྱ་ནོམ་པ་མེད་དམ་སྙམ་པ་དང། བརྗོད་བྱའི་ངག་མ་བཀོད་ན་སེའུ་བཅུ་པའི་ངག་ལྟར་བརྗོད་བྱ་མེད་པ་ཞིག་གམ་སྙམ་པ་དང། འབྲེལ་བའི་ངག་མ་བཀོད་ན་མཐོ་རིས་ཀྱི་ཐབས་སུ་སྲོག་གཅོད་པའི་མཆོད་སྦྱིན་ལྟར་འབྲེལ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཞིག་ཡིན་ནམ་སྙམ་པ་ལ་སོགས་པའི་དོགས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དག་དགག་པའི་ཕྱིར་ངེས་པར་དགོས་སོགས་འགོད་དགོས་པ་ཡིན་ནོ།།
གསུམ་པ་དགོས་སོགས་སོ་སོའི་དོན་བཤད་པ་ལའང་གསུམ། ངག་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་པའི་དགོས་སོགས། ཆོས་བཞི་པོ་རང་ཉིད་ལ་ཡོད་པའི་དགོས་སོགས། གཞུང་གི་ལུས་ལ་ཡོད་པའི་དགོས་སོགས་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། རང་རང་གི་ངག་དེ་ལས་དོན་རྟོགས་པ་ནི་དགོས་པ། དེ་ལས་དོན་གཞན་འགྲུབ་པ་ནི་ཉིང་དགོས། ངག་དེས་བསྟན་པར་བྱ་བ་ནི་བརྗོད་བྱ། ངག་དང་དོན་གཉིད་དེ་བྱུང་དུ་འབྲེལ་བ་ནི་འབྲེལ་བའོ།།
གཉིས་པ་ཆོས་བཞི་པོ་རང་ཉིད་ལ་ཡོད་པའི་དགོས་སོགས་ནི། ངག་རང་ཉིད་ལས་དགོས་སོགས་ཀྱི་དོན་རྟོགས་པ་ནི་དགོས་པ་དང། དགོས་པ་དེ་ཤེས་ནས་གཞུང་ལ་འཇུག་པ་ནི་ཉིང་དགོས་དང། དགོས་པ་སོགས་བཞི་པོ་ནི་ངག་དེ་ཉིད་ཀྱི་བརྗོད་བྱ་དང། དོན་རྟོགས་པ་ངག་ལས་བྱུང་ཞིང་གཞུང་ལ་འཇུགཔ་དོན་རྟོགས་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་འབྲེལ་བ་ཡིན་ནོ།།
གསུམ་པ་གཞུང་གི་ལུས་ལ་ཡོད་པའི་དགོས་སོགས་བཤད་པ་ལ་གཉིས། གཞུང་བཤད་པ་དང། དེ་ལ་དགོས་སོགས་སྦྱར་ཏེ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི། གཞུང་ཚད། གཞུང་གི་ངོ་བོ། གཞུང་གི་དབྱེ་བ། གཞུང་གི་ངེས་ཚིག་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཡི་གེ་དུ་མ་འདུས་པ་ལས་དོན་གྱི་ངོ་བོ་སྟོན་པའི་མིང་གྲུབ། མིང་དུ་མ་འདུས་པ་ལས་དོན་གྱི་ཁྱད་པར་སྟོན་པའི་ཚིག་འབྲུ། ཚིག་དུ་མ་འདུས་པ་ལས་སྐྱེས་བུ་འཇུག་ལྡོག་བྱེད་པའི་གཞི་དོན་གཅིག་སྟོན་པའི་ངག་གྲུབ། ངག་དུ་མ་འདུས་པ་ལས་འཇུག་ལྡོག་བྱ་བའི་དོན་དུ་མ་སྟོན་པའི་ལེའུ་འམ་རབ་བྱེད་གྲུབ། དེ་དུ་མ་འདུས་པ་ལས་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ལུས་གྲུབ་བོ། །ཞེས་པ་བཙུན་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱིས་གསུངས་པ་བཞིན། གཞུང་འདིའི་ཚད་ནི། དུམ་བུ་བཞི། ལེའུ་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ་རྩ་དྲུག་གི་བདག་ཉིད་ཡིན་ནོ།།
གཉིས་པ་གཞུང་གི་ངོ་བོ་ནི། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བས་སྒྲ་སྤྱིའི་འཕྲེང་བ་མི་ལྡན་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོས་བསྡུས་པ་ལ་འདོད་ཅིང། མདོ་སྡེ་པས། སྒྲ་རང་གི་མཚན་ཉིད་གཞུང་ཚད་དང་མཉམ་པའི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོས་བསྡུས་པ་ལ་འདོད་ལ། སེམས་ཙམ་པ་རྣམས་ནི། སྒྲ་རྗོད་བྱེད་ཚིག་གི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་ཡིད་ཤེས་གཞུང་ཚད་དང་མཉམ་པའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་སེམས་བྱུང་དང་བཅས་པས་བསྡུས་པར་འདོད་དོ།།
གསུམ་པ་དབྱེ་བ་ནི། སྤྱིར་གསོ་བར་བྱ་བའི་ཡུལ་ལ་ཡན་ལག་བརྒྱད་དུ་བྱས་ནས་གསོ་བར་བྱེད་པའི་ཐབས་ཇི་སྙེད་པ་ཡིན་ཡང། འདིར་ནང་གསེས་ཀྱི་རྩ་བའི་རྒྱུད་དང། བཤད་པའི་རྒྱུད་དང། མན་ངག་གི་རྒྱུད་དང། ཕྱི་མའི་རྒྱུད་དེ་བཞིའོ། །བཞི་པ་ངེས་ཚིག་ནི་འོག་ཏུ་མཚན་དོན་གྱི་སྐབས་སུ་བཤད་པར་བྱའོ།།
གཉིས་པ་གཞུང་དེ་ལས་དགོས་སོགས་སྦྱར་ཏེ་བཤད་པ་ནི། གཞུང་ལུགས་ཆེན་པོ་འདི་ཉིད་ཀྱི་ཚིག་ལ་སྦྱངས་པས། དེའི་དོན་ནད་དང་སྨན་ཀྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་ལྡོག་ཚུལ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ཉིད་ཤེས་བཞིན་དུ་ཉམས་སུ་བླངས་པས་ལུས་ཅན་རྣམས་མི་ན་བར་གནས་ཤིང་ན་བ་གསོས་པ་དགོས་པ་དང། དེ་ལྟར་གཞན་ལ་མང་དུ་ཕན་བཏགས་པས་རང་ཉིད་ལ་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་དང་སྙན་གྲགས་ཕུན་སུམ་ཚིགས་ཤིང། སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་ལྷ་དང་མིའི་གོ་འཕང་ལ་བརྟེན་ནས་རིང་པོར་མི་ཐོགས་པར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་གནས་སུ་བགྲོད་པ་ནི་ཉིང་དགོས་དང། གཞུང་འདི་ཉིད་ཀྱི་ཚིག་གིས་བསྟན་པར་བྱ་བའི་དོན་ཡན་ལག་བརྒྱད་ནི་བརྗོད་བྱ་དང། བརྗོད་བྱའི་དོན་ཤེས་པ་ངག་ལས་བྱུང་ཞིང་དོན་ཤེས་པས་འབྲས་བུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་འབྱུང་བ་ནི་འབྲེལ་བའོ། །ཡང་ན་རྣམ་བཤད་རིག་པར། གང་ཞིག་བདག་པས་བློ་དམན་ཞིང། །མདོ་རྣམས་འཆད་འདོད་དེ་དག་ལ། །མན་ངག་ཅུང་ཟད་སྦྱིན་པར་བྱ། །དགོས་པ་བསྡུས་པའི་དོན་དང་བཅས། །ཚིག་དོན་བཅས་དང་མཚམས་སྦྱོར་བཅས། །བརྒལ་ལན་བཅས་ཏེ་བསྙད་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན། དགོས་དོན། བསྡུས་དོན། ཚིག་དོན། མཚམས་སྦྱོར། བརྒལ་ཞིང་བརྟགས་པའི་ལན་དང་བཅས་པའི་སྒོ་ནས་བཤད་པར་བྱའོ། །དེ་ཡང་འགྲེལ་པ་ཟླ་བའི་འོད་ཟེར་དུ། །གང་ཕྱིར་འབྲེལ་བ་བརྗོད་པ་ཡིས། །ཉན་པ་པོ་ཡི་འཇུག་པ་འགྲུབ། དེ་བས་བསྟན་བཅོས་ཐམས་ཅད་ལ། །འབྲེལ་བ་དང་པོར་བརྗོད་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་དགོས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཐོག་མར་འབྲེལ་བ་ཉིད་བཤད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་འབྲེལ་བ་དང་པོར་མ་བཀོད་ན་རྟོག་དཔྱོད་དང་ལྡན་པ་རྣམས་བདེ་བླག་ཏུ་འཇུག་པ་མི་སྤྲོ་བར་ལྡོག་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ན་ཐོག་མར་འགྲེལ་བ་བཤད་པ་ལ་གཉིས། གཞུང་གི་ལུས་སྤྱིའི་འབྲེལ་བ་དང། བྱེ་བྲག་ཏུ་དུམ་བུ་སོ་སོའི་འབྲེལ་བ་བཤད་པའོ།།
དང་པོ་ནི། བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་ཅེས་པ་ནི་གཞུང་འདིའི་སྤྱི་མིང་ཡིན་ལ། རྒྱུད་བཞི་ཞེས་པ་ནི་གསང་སྔགས་ཀྱི་རྒྱུད་སྡེ་རྣམས་སུ་དོན་གྱི་གནད་བསྡུས་པ་ས་བོན་ལྟ་བུར་སྟོན་པ་ལ་རྩ་བའི་རྒྱུད་ཅེས་པ་དང། དེ་དག་གི་དོན་མ་ལུས་པའི་རང་བཞིན་རྒྱས་པར་ཡལ་འདབ་ཀྱི་ཚུལ་དུ་བཤད་པ་ལ་བཤད་པའི་རྒྱུད་ཅེས་པ་དང། དེ་རྣམས་ཀྱི་གྲུབ་དོན་ལག་ཏུ་བླང་བྱའི་རིམ་པ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་མེ་ཏོག་གི་ཚུལ་དུ་བཤད་པ་ལ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་ཅེས་པ་དང། དེའི་ཡང་ཟབ་གནད་རྟོགས་སླ་ཞིང་རྒྱས་བསྡུས་འཚམ་པ་འབྲས་བུའི་ཚུལ་དུ་ཐ་མར་བཤད་པ་ལ་ཕྱི་མའི་རྒྱུད་ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་འབྱུང་བ་བཞིན། འདིར་ཡང་སྔ་མ་སྔ་མ་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་རྣམས་བྱུང་ཞིང་མིང་གི་རྣམ་གཞག་བྱས་པས་དེ་བྱུང་གི་འབྲེལ་བ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །འདིས་ནི་ཤུགས་ལ་གོ་རིམ་ངེས་པ་ཡང་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་སྐད་དུ། མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། སྔ་མ་ལ་བརྟེན་ཕྱི་མ་སྐྱེ། དམན་དང་མཆོག་ཏུ་གནས་ཕྱིར་དང། །རགས་པ་དང་ནི་ཕྲ་བའི་ཕྱིར། །གོ་རིམ་ངེས་པ་བརྗོད་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་སྔ་མ་ལས་ཕྱི་མ་སྐྱེ་བ་དང། རགས་པ་དང་ཕྲ་བའི་དོན་གྱི་རིམ་པ་སྔ་ཕྱི་མ་ནོར་བར་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ།། །།